Aanranding van de eerbaarheid

Aanranding van de eerbaarheid

Er is sprake van aanranding van de eerbaarheid als bepaalde handelingen gesteld worden waardoor de seksuele integriteit van een persoon wordt aangetast.

Aanranding met toestemming

Het lijkt op het eerste gezicht merkwaardig maar ook wanneer seksuele handelingen worden gesteld met toestemming, kan er toch sprake zijn van aanranding van de eerbaarheid.

De Belgische wetgever heeft immers geoordeeld dat een minderjarige onder de 16 jaar geen toestemming kan geven tot welke seksuele handeling ook. De seksuele meerderjarigheid ligt dus in ons land op 16 jaar. Enkel boven de 16 jaar kan iemand beslissing over zijn/haar seksualiteit.

Wanneer een meerderjarige dus seksuele handelingen heeft met een minderjarige onder de 16 jaar, dan maakt hij zich schuldig aan aanranding van de eerbaarheid. Dat hierbij geen geweld of bedreigingen zijn gebruikt maakt niet uit.

Bovendien wordt deze leeftijdsgrens verhoogd van 16 naar 18 jaar, wanneer het gaat om verwanten of personen die gezag hebben over de minderjarige. Aanranding van de eerbaarheid, zonder geweld of bedreiging, gepleegd op een minderjarige (ook tussen de 16 en 18 jaar) is dus strafbaar als ze gepleegd is door:

• Een bloedverwant in opgaande lijn of een adoptant (bijvoorbeeld de vader, grootvader, moeder, grootmoeder)
• Broer of zus van het slachtoffer of soortgelijke positie in het gezin (ook: stiefbroer of -zus)
• Een persoon die gewoonlijk of occasioneel samenwoont met het slachtoffer en gezag heeft over het slachtoffer (bijvoorbeeld de nieuwe partner van de moeder)

Men gaat er van uit dat iemand die aangerand wordt binnen het gezin (of door iemand die gezag heeft binnen het gezin), niet gemakkelijk hulp kan zoeken tegen opdringerige familieleden. Het is immers niet altijd eenvoudig om hulp te vinden binnen de familie waar ook de aanrander toe behoort of waarin de aanrander gezag heeft.

Er bestaat wel een uitzondering voor iemand die ontvoogd is door het huwelijk. Deze persoon wordt minder streng beschermd. Men gaat er van uit dat het slachtoffer dan steun kan vinden bij zijn/haar echtgenoot.

Aanranding zonder toestemming, met geweld of bedreiging

Seksuele handelingen die gesteld worden bij verrassing zijn strafbaar. Het slachtoffer heeft immers geen tijd gehad om na te denken, zodat de handelingen geacht worden te zijn gepleegd zonder toestemming. 

Het geweld moet worden gepleegd voor of tijdens de aanranding. Onder bedreigingen worden daden van morele dwang verstaan die dreigen met een ernstig kwaad, gericht tegen personen.

Opdat er sprake is van aanranding van de eerbaarheid dient er op zich geen fysiek contact te zijn geweest. De daden moeten wel met een intentioneel element zijn gesteld: de dader moet dus de bedoeling hebben gehad om de eerbaarheid aan te randen. Er is dan ook geen sprake van aanranding van de eerbaarheid bij een medisch onderzoek door de dokter, een toevallige aanraking tijdens het dansen op een party, een slag in de schaamstreek bij een gevecht etc.

Straffen op aanranding

De straffen variëren naar gelang de leeftijd van het slachtoffer:

• Meerderjarige
• Minderjarige boven de 16 jaar
• Minderjarige onder de 16 jaar

Er zijn een aantal objectief verzwarende omstandigheden:

• Als het de dood tot gevolg heeft
• Als het voorafgegaan of gepaard wordt met foltering
• Als het gepleegd wordt op een persoon die bijzonder kwetsbaar is (bv. zwangere vrouw, mentaal gehandicapte, …), of onder bedreiging van een wapen (bv. een mes)

Er zijn een aantal subjectief verzwarende omstandigheden die te maken hebben met de dader of het slachtoffer zoals:

• Een bloedverwant in opgaande lijn of adoptant (bv. de vader, grootvader, adoptant) of in de rechte neerdalende lijn of een broer of zus van het slachtoffer
• Iemand die gezag heeft over het slachtoffer (bv. de onderwijzer, de leraar)
• Iemand die misbruik maakt van zijn gezag of van de faciliteiten die hij heeft in zijn functie (bv. een opvoeder in een instelling die een sleutel heeft van de slaapzaal)
• Een geneesheer, heelkundige, verloskundige aan wie het kind ter verzorging is toevertrouwd
• Personen die de dader helpen in de uitvoering van het misdrijf
• Broer of zus van het minderjarig slachtoffer of iemand met een gelijkwaardige positie binnen het gezin (bv. de halfbroer of zus, het kind van de nieuwe partner van één van de ouders)
• Iedere persoon die gewoonlijk of occasioneel samenwoont met het slachtoffer en er gezag over heeft (bv. de nieuwe partner van de moeder)
• Als de aanranding ingegeven is door racistische of andere discriminatoire motieven (bv. een moslima of een homo aanranden uit haat tegen de islam of holebi's)

Zodra er begin van uitvoering is, is er sprake van aanranding. Poging tot aanranding wordt niet minder gestraft.