Strafuitvoering

Wat is strafuitvoering?

Bij de uitvoering van de straf dient een onderscheid te worden gemaakt tussen:

• De uitvoering van de vrijheidsberovende straffen
• De uitvoering van de geldstraffen

De uitvoering van de straf kan ook beïnvloed worden door een genade beslissing. Tot slot is er ook nog de verjaring van de strafuitvoering.

1. Uitvoering van de vrijheidsberovende straffen

Wie tot een vrijheidsberovende straf wordt veroordeeld, zal meestal niet onmiddellijk de gevangenis in moeten maar nog een tijdje in vrijheid blijven. Enige tijd na de veroordeling zal de veroordeelde een oproeping krijgen om zich bij een gevangenis aan te melden5 en dit binnen de 5 dagen.

Indien de veroordeelde niet ingaat op deze oproeping, zal het Openbaar Ministerie een bevel tot gevangenneming uitvaardigen. Op grond hiervan zullen de politiediensten de veroordeelde - desnoods met dwang - naar de gevangenis brengen.

Indien de rechtbank een veroordeling uitspreekt van minstens 1 jaar, kan het Openbaar Ministerie de onmiddellijke aanhouding vragen aan de rechtbank. Indien de rechtbank hierop ingaat en de veroordeelde aanwezig is tijdens de uitspraak, zal hij ter plaatse aangehouden worden en naar de gevangenis gebracht worden. Is de veroordeelde niet aanwezig dan zal hij onmiddellijk opgespoord worden met het oog op zijn gevangenzetting.

Indien de veroordeelde op het ogenblik van de veroordeling in voorlopige hechtenis is, dan blijft hij in de gevangenis, dit keer ter uitvoering van zijn straf.

Korte gevangenisstraffen worden in de praktijk niet meer uitgevoerd wegens de overbevolking van de gevangenissen.

Strafuitvoeringsrechtbank

De modaliteiten van de uitvoering van vrijheidsberovende straffen behoren tot de bevoegdheid van de strafuitvoeringsrechtbank. Deze modaliteiten zijn:

·       De voorwaardelijke invrijheidstelling

De voorwaardelijke invrijheidstelling houdt in dat een gedetineerde die aan bepaalde voorwaarden voldoet vervroegd wordt vrijgelaten onder bepaalde voorwaarden. Deze voorwaarden dient hij tijdens een opgelegde proefperiode na te leven.

·       De voorlopige invrijheidstelling

De voorlopige invrijheidstelling is bedoeld voor gedetineerden die onrechtmatig in België verblijven of aan de autoriteiten van andere landen moeten overgedragen worden.

Deze invrijheidstelling heeft dan tot doel om de betrokkene van het Belgisch grondgebied te verwijderen of aan een buitenlandse autoriteit over te dragen.

·       Beperkte hechtenis en elektronisch toezicht

Een beperkte hechtenis houdt in dat de gedetineerde regelmatig de gevangenis mag verlaten (12 uur per dag). Dit kan hij doen voor professionele redenen, familiale redenen of opleidingsredenen.

Het elektronisch toezicht houdt in dat de veroordeelde zijn gevangenisstraf volledig of gedeeltelijk buiten de gevangenis kan doorbrengen onder voorwaarden die gecontroleerde worden via elektronische middelen. De enkelband is de meeste bekende vorm hiervan.

Modaliteiten van de strafuitvoering

De Minister van Justitie heeft zelf ook nog een aantal bevoegdheden met betrekking tot de modaliteiten van de strafuitvoering. Deze modaliteiten zijn:

• Uitgaansvergunning
• Penitentiair verlof
• Onderbreking

2. Uitvoering van de geldstraffen

Een afschrift van een vonnis waarin een geldboete is uitgesproken, wordt door de griffie toegezonden aan de ontvanger van de penale boeten. De ontvanger zal vervolgens de veroordeelde een betalingsuitnodiging sturen.

Indien de veroordeelde niet betaalt, dan zal de ontvanger een onderzoek doen naar de financiële mogelijkheden van de veroordeelde, en zal hij het Openbaar Ministerie inlichten over het feit dat de boetes niet betaald worden. In dit laatste geval kan het Openbaar Ministerie overgaan tot uitvoering van de eventuele vervangende gevangenisstraf.

Strafrechtelijk uitvoeringsonderzoek 

Het SUO is een onderzoek geleid door het parket onder toezicht van de strafuitvoeringsrechter met als voorwerp het opsporen van geldmiddelen van criminelen ter recuperatie van geldboetes en verbeurten zodra de veroordeling definitief is en de veroordeelde de door de strafrechter uitgesproken verbeurdverklaringen, geldboeten en/of gerechtskosten niet (volledig) betaalt, of wanneer het op basis van ‘ernstige en concrete elementen’ aanneemt dat die persoon niet zal betalen.