Staking

Ben je stakende werknemers beu aan het worden? Bekijk hieronder waarom stakingen juist gebeuren.

Wat is een staking?

Een (werk)staking is het tijdelijk stoppen met het leveren van arbeid om een sociaal-politiek doel te bewerkstelligen. De staking is een vorm van protest om kracht bij te zetten aan de wensen van de werknemers.

Onder een algemene staking wordt verstaan het staken van werknemers van meerdere sectoren op hetzelfde moment. Een algemene staking heeft meestal ten doel om ongenoegen met het (sociaaleconomische) beleid van een regering tot uiting te brengen.

Naar analogie van de werknemersstaking spreekt men wel van een leerlingenstaking bij het weigeren van leerlingen om onderwijs te volgen. Een kopersstaking is dan het tijdelijk niet aanschaffen van (bepaalde) goederen door consumenten.

Een staking is een wapen van de werknemers dat door verkeerd of te vaak gebruiken bot kan worden. Een werkgever hoeft een stakende werknemer geen loon te betalen over de gestaakte tijd. Om die reden zijn acties waarbij de werkgever werkende werknemers tegenover zich vindt vaak snel effectiever. Als die het tempo van hun werk of de aanpak ervan aanpassen, langzaam-aan-acties, ondervindt een werkgever minder productie en dat raakt hem in de portemonnee. Voorbeelden: Als bij het openbaar vervoer de reizigers gratis mogen reizen of collectieve ziekmelding.

Als vergelijkbaar actiemiddel komt ook een bedrijfsbezetting voor: een actie waarbij werknemers de werkruimten ook buiten de reglementaire arbeidstijd bezet houden en waarbij werknemers in de reglementaire arbeidstijd of de productie (in eigen beheer) voortzetten of weigeren te werken.

Waarvoor/wanneer heb je het nodig?

Meestal betreffen die wensen lonen en andere arbeidsvoorwaarden, maar een staking kan ook door werknemers gebruikt worden om aan te geven dat zij het niet eens zijn met het beleid van hun werkgever, of de overheid.

Werknemers die deelnemen aan de staking noemt men stakers. Een werknemer die niet deelneemt aan een staking, heet werkwillige. Het inzetten van werkwilligen of van mensen van buiten de onderneming om aan een staking een einde te maken noemt men het breken van een staking.

De tegenhanger van de staking is de uitsluiting. Bij een uitsluiting verbiedt de werkgever de werknemer de overeengekomen arbeid te verrichten.

Welke problemen zijn er?

• De staking loopt gewelddadig af.
• De werknemers eisen hun volledige loon.
• De werkgever ontslaat een werknemers omdat ze zijn gaan staken.

Welke oplossingen zijn er?

Als uw werknemers staken, heeft u een aantal mogelijkheden: Preventie, lock-out, beroep doen op politie of rechter.

Preventie

Via de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg kan u een beroep doen op een sociaal bemiddelaar. Die zal proberen om de beide partijen tot een akkoord te brengen.

Lock-out?

Net zoals uw werknemers het recht hebben om te staken, heeft u in principe het recht om een 'lock-out' toe te passen. Daarbij ontzegt u de werknemers het recht om te werken. Een lock-out komt echter zelden voor. Als u hem toch zou toepassen, moet u hem op voorhand meedelen aan de voorzitter van het paritair comité waaronder u valt.

Kan ik beroep doen op de politie of op de rechter?

Een staking is in principe toegelaten. Er is een recht op staken. Dat betekent niet dat alles mag. Uw recht op eigendom en de rechten van niet-stakende werknemers moeten gevrijwaard blijven.

Als u daarom vreest voor schade aan uw eigendom of voor de veiligheid van u of uw klanten of personeel, dan kan u een beroep doen op de politie.

Daarnaast kan u zich via een eenzijdig verzoekschrift wenden tot de rechter. Dat kan als de gevolgen van de staking disproportioneel zouden zijn ten aanzien van het doel. Dat kan bijvoorbeeld zo zijn als er geweld wordt gebruikt, of als aan werkwilligen de toegang tot de onderneming wordt ontzegd. De rechter kan dan een bevel uitvaardigen en een dwangsom uitspreken. Toch moet opgemerkt worden dat dit alles in de praktijk niet zo eenvoudig is.