Hoe zit het met je pensioen wanneer je ontslagen wordt?

Als werknemer ben je volgens de Belgische wetgeving, in bepaalde situaties, beschermd tegen ontslag. Met andere woorden, iemand ontslaan gaat niet zomaar. Toch zijn er gevallen waarin de werknemer wel degelijk het recht heeft om een medewerker op straat te zetten. Mocht je dit overkomen, wat betekent dit dan voor de opbouw van een (aanvullend) pensioen? En, wat als je zelf aan het sparen bent voor je pensioen via een pensioenspaarverzekering en niet meer aan de betalingen kunt voldoen? In dit artikel wordt de impact van ontslag nader uitgelegd.

Dit artikel schetst een situatie met juridisch advies. Let wel, dit is een algemeen advies en dus niet met zekerheid van toepassing op jouw situatie. Als je in een gelijkaardige situatie zit en je wilt zekerheid over je rechten win dan zeker onze expertise in. Jureca levert steeds advies tegen een vaste prijs. 

Redenen voor ontslag

Eerst even wat meer duidelijkheid over wat redenen kunnen zijn voor ontslag. Een werkgever kan een arbeidsovereenkomst namelijk in een aantal gevallen beëindigen. Dit kan met of zonder dringende reden zijn. Ontslag om dringende reden houdt in dat het contract met de werknemer zonder opzegging of vergoeding wordt beëindigd, bijvoorbeeld als er sprake is van geweld tegen collega’s, diefstal, bedrog of belangenvermenging. Een werkgever is in dit geval verplicht om hier bewijs van aan te leveren.  

Wanneer het ontslag zonder dringende reden is, en je als werknemer een contract hebt van onbepaalde duur, moet de werkgever de opzeggingstermijn respecteren. Wanneer dat niet gedaan wordt, heeft de werknemer recht op een opzeggingsvergoeding. In alle twee de gevallen van ontslag - dus zowel met of zonder dringende reden - moet je als werknemer schriftelijk worden geïnformeerd over de beslissing.

Recht op een uitkering

Zodra je je werk verliest, heb je normaal gesproken recht op een werkloosheidsuitkering. Om deze uitkering te kunnen ontvangen, moet je langere tijd in loondienst hebben gewerkt. Daarnaast moet je arbeidsgeschikt zijn, nog niet de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt, in België wonen en als werkloze weer actief op zoek gaan naar een nieuwe job.

De procedure voor uitbetaling, loopt via een vakbond of via de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen. De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) gaat na of de werknemer inderdaad recht heeft op een uitkering. Welk bedrag je vervolgens ontvangt, hangt af van het eerder verdiende loon, de gezinssituatie en je beroepsverleden.

Pensioenopbouw

Als werkende bouw je een pensioen bij de Belgische staat op. Dit wordt uitgekeerd zodra je de wettelijke pensioenleeftijd hebt bereikt, wat in België 65 jaar is. Als je een periode niet hebt gewerkt, bijvoorbeeld door zelf ontslag te nemen en vervolgens enige tijd thuis blijft, telt deze niet mee voor je pensioen. Je bouwt wel gewoon pensioen op wanneer je ontslagen wordt; bij onvrijwillige werkloosheid dus.

Werkgevers kunnen hun werknemers ook de mogelijkheid bieden om naast het pensioen van de staat, een aanvullend pensioen op te bouwen wat loopt via een pensioenfonds of een verzekeringsonderneming. De werkgever stelt in zo’n geval een pensioenplan op. Sinds 2019 kunnen werknemers dit overigens ook zelf regelen.

Als je ontslagen wordt voor je 65e verjaardag en via je voormalige bedrijf een aanvullend pensioen aan het opbouwen was, kan je geen aanspraak maken op het gehele pensioen wat je normaal gesproken zou krijgen als je je volledige carrière bij dat bedrijf was gebleven. Wel blijven de rechten die je tijdens je baan hebt opgebouwd, van jou. Die opgebouwde pensioenrechten worden verdeeld in ‘verworven reserve’ en ‘verworven prestatie’. Deze verschillen in het moment waarop je er aanspraak op kunt maken.

Verworven reserve is het bedrag dat op het moment van vertrek bij een bedrijf al voor je is opgebouwd bij een pensioenfonds. Zodra je vertrekt, kan je dit bedrag - mocht je dat willen - overdragen naar een ander pensioenfonds bijvoorbeeld. De verworven prestatie is daarentegen het bedrag waarop je recht hebt wanneer de einddatum die is opgesteld in het pensioenreglement, wordt bereikt. Je 65e verjaardag bijvoorbeeld. 

Zelf sparen voor je pensioen

Naast het pensioen van de staat, en het aanvullend pensioen dat je opbouwt via je werkgever, kan je ook nog zelf sparen voor een pensioen. Dit is iets wat buiten een werkgever omgaat, en wat je zelf kunt aangaan via een bank of andere financiële instelling.

Volgens een bepaalde spaarformule stort je maandelijks, per kwartaal of jaarlijks een bedrag waardoor je kapitaal opbouwt. Dat kapitaal krijg je tot je beschikking zodra je met pensioen gaat. Per financiële instelling verschillen de formules en regels voor bijvoorbeeld een minimum bedrag dat je per periode in moet leggen en de looptijd.

Het advies is om met de bank, verzekeraar of tussenpersoon te overleggen als je - bijvoorbeeld door ontslag - tijdelijk geen geld in kunt leggen. Wanneer je voor een formule hebt gekozen waarbij je van tevoren geen eindbedrag hebt vastgesteld - een bedrag dus dat je wil bereiken wanneer je met pensioen gaat - dan bouw je dus (tijdelijk) even minder kapitaal op. Wel profiteer je nog gewoon van de rente die bovenop je opgebouwde kapitaal komt. 

Het andere type pensioensparen komt overeen met een levensverzekering. Hiermee leg je dus wel van tevoren vast welk bedrag je uiteindelijk wil opnemen, en is er een plan opgesteld waarin staat welke bedragen je maandelijks, per kwartaal of jaarlijks inlegt.

Als je hier dus niet meer aan kunt voldoen, heeft dat gevolgen voor het contract dat bij deze pensioenspaarrekening hoort. Zo kunnen bepaalde dekkingen worden afgebouwd of verminderd. Wanneer je wel weer dezelfde bijdragen kunt storten als voorheen, kan je aan de instelling waarbij je de rekening hebt lopen, vragen om het contract opnieuw van kracht te laten gaan. Het is van belang om dit soort voorwaarden in de polis na te gaan alvorens je een dergelijk spaarplan aangaat.

Dit artikel schetst een situatie met juridisch advies. Let wel, dit is een algemeen advies en dus niet met zekerheid van toepassing op jouw situatie. Als je in een gelijkaardige situatie zit en je wilt zekerheid over je rechten win dan zeker onze expertise in. Jureca levert steeds advies tegen een vaste prijs.