Erfenis afstaan aan ex

Moet je de helft van jouw erfenis afstaan aan een ex-echtgenoot?

Wanneer je aan het wettelijk stelsel onderworpen bent (geen huwelijkscontract), val je onder ‘gemeenschap van aanwinsten’. De inkomsten zijn in dat geval gemeenschappelijk, ook de inkomsten of opbrengsten uit eigen goederen. Een schoolvoorbeeld van zo’n ‘eigen’ goederen zijn deze via een schenking of erfenis verkregen.

Ben je daarentegen getrouwd met scheiding van goederen, dan is er géén gemeenschappelijk vermogen in de strikte zin van het woord. Een erfenis is alleen van de echtgenoot-erfgenaam, net als de opbrengsten van die erfenis. Je kan natuurlijk samen zaken aankopen, die dan aan beiden toebehoren in onverdeeldheid.

Of een erfenis ook aan de echtgenoot van de erfgenaam toebehoort, is afhankelijk van het huwelijksstelsel. Een echtgenoot erft meestal (=in het wettelijk stelsel of bij scheiding van goederen) niet mee. Een geluk bij een ongeluk zoals een echtscheiding… 

Doe beroep op een gespecialiseerde advocaat bij echtscheiding.

Enkel bij het stelsel van algehele gemeenschap erft de echtgenoot echt mee. De helft van die erfenis is met andere woorden van de huwelijkspartner. Zelfs wanneer de erfenis van vòòr het huwelijk dateert. Bij een echtscheiding moet je bijgevolg de helft van hetgeen je bijvoorbeeld van jouw ouders erfde, afstaan aan jouw ex. Dat is een extra koude douche. Omdat dit niet de bedoeling is, wordt er bijna nooit gekozen voor dit huwelijksstelsel van algehele gemeenschap.

Hoe zit het nu met een erfenis binnen de meest voorkomende huwelijken, zoals deze zonder huwelijkscontract (wettelijk stelsel) of met scheiding van goederen?

Rechten van echtgenoot op erfenis

 De helft van de huur die een eigen, geërfde woning opbrengt is dus van jouw echtgenoot, net als de helft van de intresten op geërfde gelden. Die rechten heeft een echtgenoot, ook wanneer de erfenis al van vòòr het huwelijk dateerde.

Een echtgenoot heeft nog méér rechten wanneer je de erfenis, of een deel ervan, ‘inbrengt in de gemeenschap’. Dat wil zeggen dat je het geërfde doelbewust en expliciet gemeenschappelijk maakt. In dat geval zal de echtgenoot, zowel bij een overlijden als bij een echtscheiding (!), minimaal recht hebben op zijn of haar helft van de woning. Vaak bepaalt het testament (of de schenkingsakte) echter dat het verboden is om de erfenis in te brengen in de gemeenschap. Bovendien is inbreng, of m.a.w. de helft aan de echtgenoot schenken, meestal niet aangeraden, gelet op de mogelijkheid tot echtscheiding. Een testament kan een betere oplossing zijn. Verbouwings- of andere kosten aan de erfenis die door beide echtgenoten of met gemeenschappelijk geld (inkomsten) betaald zijn, moeten trouwens sowieso terugbetaald worden bij een echtscheiding.

Wat met familiepatrimonium als je vervolgens zelf overlijdt?

Jouw echtgenoot heeft als erfgenaam recht op het vruchtgebruik (bewoning of huur, intresten,…) van jouw volledige erfenis. Dus ook vruchtgebruik op hetgeen jij eerder zelf erfde en nu tot jouw eigen nalatenschap behoort. 

Wil je dit vruchtgebruik beperken (bijvoorbeeld omdat je de erfenis van jouw ouders liever in volle eigendom aan jouw kinderen nalaat) of op een andere manier wijzigen (uitbreiden, specificeren), maak dan in samenspraak met de notaris een testament of andere regeling (schenking,…) op.

Woonden de echtgenoten samen in de geërfde ouderlijke woonst, dan erft de langstlevende echtgenoot wel minimaal het levenslang vruchtgebruik op die gezinswoning en huisraad. 

Werd de erfenis ingebracht in de huwgemeenschap (indien toegelaten, zie hierboven), dan is sowieso de helft ervan eigendom van de langstlevende echtgenoot. De andere helft behoort tot de erfenis.