Trouwen

Advies over samenwonen, huwelijk, contracten, vermogen en echtscheiding

Eindelijk de partner van jouw dromen gevonden en tijd voor een volgende stap? Veel koppels zetten dan de stap naar trouwen of (wettelijk) samenwonen. Hoe leuk en spannend dit ook is, u vergeet best de juridische implicaties niet uit het oog! Goed weten waar je aan toe bent kan u later veel vragen en kopzorgen voorkomen. 

Er zijn in Vlaanderen drie verschillende vormen van samenwonen:

• Je trouwt voor de wet en woont samen als gehuwden.
• Je gaat wettelijk samenwonen. Dat betekent dat jij en je partner een verklaring tot wettelijk samenwonen afleggen bij de dienst burgerlijke stand van uw gezamenlijke woonplaats.
• Je woont samen met jouw partner in dezelfde woning, maar legt geen verklaring af van wettelijk samenwonen. In dit geval vormen jij en je partner een ‘feitelijk gezin’ en spreekt men van ‘feitelijk samenwonen’.

Trouwen

Als je trouwt, kan je een huwelijkscontract afsluiten. Als je dat niet doet, val je onder het wettelijk stelsel van de zogenaamde ‘scheiding van goederen met gemeenschap van aanwinsten’. In grote lijnen kan je stellen dat wat je vóór het huwelijk bezat of tijdens het huwelijk erft of krijgt (via een testament of schenking) van jou alleen is. De rest van je inkomsten tijdens het huwelijk (loon, …) zijn gemeenschappelijk. Ook bij schulden geldt dat onderscheid. Sommige schulden blijven eigen, maar de meeste schulden die tijdens het huwelijk gemaakt worden, zijn gemeenschappelijk.

Je kan ook trouwen met een huwelijkscontract van volledige scheiding van goederen, zodat jij en je echtgenoot geen gemeenschappelijk vermogen hebben. Alles wat je hebt, krijgt of verdient, is dan voor jezelf. De schulden van de echtgenoten zijn in principe eigen schulden, tenzij ze door de echtgenoten samen gemaakt zijn, ze hoofdelijk aangegaan zijn of tenzij het gaat om niet-buitensporige huishoudelijke of opvoedingsschulden.

Trouwen kan ook met een huwelijkscontract van volledige gemeenschap van goederen. Zowel wat je voor het huwelijk had als wat je tijdens het huwelijk krijgt, erft of verdient, is dan voor jou en je echtgenoot. 

Daarnaast kan je zelf in je huwelijkscontract allerlei tussenvormen creëren (een huwelijkscontract op maat). Je kan je huwelijkscontract altijd wijzigen bij een notaris.

Wettelijk samenwonen

Als je wettelijk wil samenwonen, moet je bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar je wil samenwonen een verklaring van wettelijke samenwoning afleggen. De persoon met wie je wettelijk wil samenwonen moet hetzelfde doen. Je kan overigens maar met één persoon tegelijk wettelijk samenwonen. Deze zal in de meeste gevallen je geliefde zijn, maar het kan ook een broer of een zus of een vriend zijn. Andersom mag ook de persoon waar je wettelijk mee wil samenwonen niet tegelijk wettelijk samenwonen of getrouwd zijn met iemand anders.

Wettelijk samenwonenden genieten een zekere bescherming, die eventueel verder kan worden uitgebreid door middel van samenlevingscontract. Dit kan worden opgesteld door een advocaat of een notaris. 

Bij overlijden van één van de wettelijk samenwonenden, zal de overblijvende automatisch het vruchtgebruik verkrijgen van de woning, evenals van de inboedel van de woning, zelfs wanneer de overledene de eigenaar is van de woning. Hou er in dat verband wel rekening mee dat de verklaring van wettelijke samenwoning eenzijdig – dus door één van de twee wettelijk samenwonenden – weer kan worden ingetrokken, waardoor het vruchtgebruik wegvalt. Je kan je hiertegen wapenen door in het aankoopcontract van de woning een clausule te laten opnemen waarin bepaald wordt dat de langstlevende automatisch het vruchtgebruik krijgt van de woning. Let wel: als je gebruik maakt van deze laatste optie, zullen er nog aanvullende registratierechten worden aangerekend, wat niet het geval is als het vruchtgebruik verkregen wordt als wettelijk samenwonenden.

Feitelijk samenwonen

Feitelijk samenwonen wil zeggen dat je samenwoont met één of meerdere mensen in dezelfde woning. Dat zal meestal in gezinsverband zijn – dus met je geliefde en eventueel ook met kinderen erbij -, maar niet altijd. Zo kunnen mensen ook feitelijk samenwonen in een commune. En je kan ook feitelijk samenwonen met je broer of zus of met je ouders.

Het grote voordeel van deze samenlevingsvorm is dat je niets hoeft te regelen en je bijgevolg bespaard blijft van administratieve rompslomp. Tegelijk is het feit dat er niets geregeld is ook een groot nadeel. Tot op zekere hoogte kan je dat opvangen door een samenlevingscontract te laten opstellen, maar op vlak van erfenissen en fiscaliteit blijf je in de kou staan. Deze zaken zijn aanzienlijk beter geregeld als je wettelijk samenwoont of gehuwd bent.