Feitelijk of wettelijk samenwonen?

Wettelijk samenwonen

De samenwoning is een alternatief voor het huwelijk en is handig omdat ze veel soepeler is. U kan veel regelen in overeenkomst met uw partner. Bovendien staat de samenwoning voor iedereen open. U kan samenwonen met naaste familie. Dat is handig als u bijvoorbeeld hetzelfde huis deelt met een broer of zus. 

Er zijn twee vormen van samenwoning: de feitelijke samenwoning en de wettelijke samenwoning.

De feitelijke samenwoning

De feitelijke samenwoning wordt niet geregeld door de wet. De regels die op gewone contracten van toepassing zijn, zijn ook van toepassing op de feitelijke samenwoning. Omdat de wet aan de partners geen bijzondere rechten toekent, is uw positie in de feitelijke samenwoning zeer precair. Het is dan ook aan te raden te kiezen voor een wettelijke samenwoning.

Vermogen

De toestand van uw goederen en inkomsten kan u regelen in een samenlevingscontract. Als u dat niet doet, behoudt elke partner zijn eigen goederen en inkomsten, tenzij het niet duidelijk is welke partner eigenaar is van een goed. Dan heeft elke partner recht op de helft.

Erfrecht?

Er is geen erfrecht tussen personen die feitelijk samenwonen. Er is dan ook steeds vereist dat u een testament opmaakt waarin u uw partner begunstigt. Als u al één jaar feitelijk samenwoont, geniet u van een fiscaal gunstregime, waarbij u nog slechts een verwaarloosbaar procent aan successierechten betaalt.

Huur

Het is aangewezen dat beide partners samen het huurcontract ondertekenen. Immers, als slechts één van de partners ondertekent, heeft de andere partner geen rechten. Hij kan zonder meer uit het goed worden gezet.

Aankoop van een huis

Beide partners kunnen samen een huis kopen en zullen dan medeëigenaars zijn. Vaak wordt daarbij een zogenaamd 'beding van aanwas' overeengekomen, dat bepaalt dat de langstlevende de eigendom over het deel van de overledene zal krijgen.

Wettelijke samenwoning

De wettelijke samenwoning lijkt erg op het huwelijk, maar is soepeler. Zoals al aangegeven kan u met iedereen wettelijk samenwonen.

Totstandkoming en beëindiging

U begint een wettelijke samenwoning door simpelweg samen met uw partner een verklaring af te leggen op de burgerlijke stand. Daarna kan u bij de notaris een samenlevingscontract opstellen, waarin u zowat alles kan regelen. U kan regelingen treffen over het vermogen, over een eventuele uitkering na beëinding van de wettelijke samenwoning,...

Die flexibiliteit brengt met zich mee dat de wettelijke samenwoning ook makkelijk beëindigd kan worden, wat u minder bescherming biedt dan een huwelijk. De samenwoning kan beëindigd worden door een verklaring van één van de partners op de burgerlijke stand. Ook als één van de partners trouwt wordt de wettelijke samenwoning beëindigd.

Erfrecht?

Wettelijk samenwonende partners hebben slechts een beperkt erfrecht. De langstlevende partner krijgt het vruchtgebruik over de woning, maar de erfgenamen van de overledene worden eigenaar. Hij wordt wel eigenaar van de huisraad van de gezinswoning.

Wel is het mogelijk de partner op te nemen in een testament. Daarbij zijn de successierechten dezelfde als die tussen gehuwden (3%).