Wat erft een feitelijk samenwonende?

Feitelijke partner erft NIETS 

Stel: je leert een leuke vrouw of man kennen, jullie worden verliefd en na enige tijd trek je bij je partner in. Jullie hebben jarenlang een innige relatie en de woning van jouw partner is jullie gezellige ‘thuis’. Het noodlot slaat echter toe en jouw partner overlijdt. Bovenop jouw verdriet krijg je een extra klap te verwerken: je moet de woning verlaten want die is nu van de erfgenamen. Jij hebt als feitelijk samenwonende partner géén enkel erfrecht want er is geen testament… Je bent –juridisch- vreemden van elkaar, ook al waren jullie elkaars grote liefde.

Feitelijk samenwonenden erven in principe NIETS van elkaar. Raadpleeg tijdig een notaris om dit probleem op te lossen met een testament, of overweeg wettelijk samenwonen of een huwelijk.

Zelfs indien de woning door jullie beiden gekocht was, ben je slechts voor de helft eigenaar. Wanneer jouw partner sterft, moet je de erfgenamen voor de overige helft kunnen uitkopen om in de woning te kunnen blijven, tenzij er een tontinebeding in de aankoopakte stond. Zorg ervoor dat dat het geval is: uw notaris is hiermee vertrouwd.

Testament is nodig voor feitelijk samenwonenden

Zoals gezegd is het noodzakelijk om een testament op te stellen indien je jouw feitelijke partner iets wil nalaten bij jouw overlijden. Al was het maar om hij/zij in jouw woning te laten wonen (vruchtgebruik). 

Een testament is echter geen toveroplossing. Indien er reservataire erfgenamen zijn (zoals kinderen of ouders van de overleden partner), dan moet hun minimale erfenis overeenkomstig de wet gerespecteerd blijven. Je mag niet raken aan hun erfdeel:

Ouders versus feitelijk samenwonende partner: reservataire erfgenamen

Als een feitelijk samenwonende dankzij het testament van de partner toch iets erft, kan dat niet onbeperkt. Dit komt door hetgeen de kinderen of ouders van de overleden partner volgens de wet minimaal moeten erven. Hetgeen kinderen minstens moeten ontvangen uit de erfenis, is afhankelijk van het aantal kinderen: hoe meer kinderen, hoe minder er aan anderen weggegeven mag worden. Indien de overledene enkel (een) ouder(s) nalaat, dan wordt hetgeen jij aan jouw feitelijke partner wou nalaten verminderd met hun erfdeel: (elk) één vierde.

Successierechten of erfbelasting bij feitelijk samenwonen

Personen die ‘gewoon’ samenwonen, zonder verklaring op de burgerlijke stand, werden vroeger in gans België als vreemden van elkaar beschouwd, ook al was er een testament die de partner een erfenis toekent…

Een louter feitelijk samenwonende partner moest in principe hoge successierechten of erfbelasting betalen op de erfenis.

Gelukkig heeft men daar in het Vlaamse Gewest een mouw aangepast:

1. Je moet even weinig erfbelasting betalen als gehuwden op de gezinswoning of op andere zaken indien je minstens één jaar feitelijk samenwoonde,
2. Je moet zelfs géén successierechten betalen op de gezinswoning indien je al drie jaar feitelijk samenwoonde = vrijstelling van erfbelasting op de gezinswoning in het Vlaams Gewest.

De Vlaamse regeling is dus een zeer gunstige regeling voor feitelijk samenwonenden. Vergeet echter niet om een testament te maken! Feitelijk samenwonenden erven immers niet automatisch…

Had de overledene zijn (fiscale) woonplaats echter in Wallonië of in het Brusselse, dan is feitelijk samenwonen eigenlijk niets waard op het gebied van erfenis en erfbelasting. Je erft als louter feitelijke partner namelijk niets tenzij er een testament is, en zelfs in dat geval betaal je de hoogst mogelijke erfbelasting of successierechten.

De tarieven van erfbelasting in het Waalse Gewest en die van de erfbelasting in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest zijn zeer ongunstig voor feitelijk samenwonenden. De ervende partner betaalt minimum 30% erfbelasting op de eerste schijf in het Waalse Gewest, in Brussel 40% op de laagste schijf, enzovoort.  Verneem alles over erfbelasting of successierechten. Dit vertelt de notaris over Erfbelasting bij ongehuwd samenwonen. 

Problemen of concreet advies nodig? Vind de beste advocaat voor erfenissen,samenwonen of erfbelasting.