CAO = collectieve arbeidsovereenkomst

Meer informatie over je rechten en plichten als werknemer of werkgever? Kijk hieronder verder.

Wat is een CAO?

Een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) is een akkoord dat gesloten wordt tussen één of meer werknemersorganisaties en één of meer werkgeversorganisaties of één of meer werkgevers en waarbij individuele en collectieve betrekkingen tussen werkgevers en werknemers in ondernemingen of in een bedrijfstak worden vastgesteld en de rechten en verplichtingen van de contracterende partijen worden geregeld.

In een cao kunnen dezelfde soort afspraken worden vastgelegd die normaal gesproken in een arbeidsovereenkomst staan. In de arbeidsovereenkomst wordt veelal verwezen naar de toepasselijke cao: arbeidsduur, beloning (loonschalen), onregelmatigheidstoeslag, functiewaarderingsysteem, ATV- en vakantieregelingen, overwerkregeling, regelingen in geval van ziekte, arbeidsomstandigheden en veiligheid van de werknemer, (pre)pensioenregeling, ontslagregelingen.

Waarvoor/wanneer heb je het nodig?

Met het aangaan van een CAO beperken de partijen hun contractvrijheid; volgens het principe van doorwerking wordt de individuele arbeidsovereenkomst gewijzigd door de bepalingen in de CAO, ook die van de ongebonden werknemers. In het geval van een algemeen verbindend verklaarde CAO geldt deze ook voor ongebonden werkgevers in de bedrijfstak.

In hoeverre de normatieve bepalingen de individuele arbeidsovereenkomst bepalen en dus de contractvrijheid beperkt is, is afhankelijk van het soort CAO. Bij een minimum-CAO geldt dat elke werknemer individueel betere voorwaarden overeen kan komen met de werkgever. Bij een standaard-cao is men gebonden aan de voorwaarden uit de CAO en is er van individuele contractvrijheid geen sprake meer gedurende de looptijd van de CAO. Tussenvormen zijn ook mogelijk, zoals een loongebouw waarbinnen elke functie een eigen bandbreedte heeft.

Doorwerking

De doorwerking betreft vooral de normatieve of horizontale bepalingen, de afspraken die betrekking hebben op de relatie tussen de werkgever en de werknemers, vooral de arbeidsvoorwaarden. Ook diagonale bepalingen - de bepalingen die betrekking hebben op de relatie tussen een individuele werkgever en de vakbond - werken door. Obligatoire of verticale bepalingen - de afspraken die worden gemaakt die betrekking hebben op de onderhandelingspartners - werken niet door.

Nawerking

Als een CAO afloopt terwijl er nog geen nieuwe CAO overeen is gekomen, ontstaat er weer individuele contractvrijheid en vervallen de verticale en diagonale bepalingen. Dit geldt echter niet voor de horizontale bepalingen. Ook na het aflopen van de CAO blijven deze deel uitmaken van de individuele arbeidsovereenkomst, de nawerking van de CAO-bepalingen.