Hoe belangrijk zijn je paraaf en handtekening bij een officiëel document?

Hoe belangrijk is je paraaf ten opzichte van je handtekening bij een verkoopsovereenkomst? 

Stel dat je op de verkoopsovereenkomst van je woning meermaals de pagina’s parafeerde alvorens het document te ondertekenen. Bij het paraferen van de overeenkomst heb je, tussen de pagina’s onderling, de volgorde van je initialen omgedraait. Is een verschil tussen de parafen van belang? 

Dit is een algemeen advies en niet noodzakelijk toepasbaar op jouw situatie. Als je in een gelijkaardige situatie zit en je wilt zekerheid over je rechten, win dan zeker onze expertise in. Jureca levert steeds advies aan een vaste prijs.

Het verkopen van een woning en het waardeverschil tussen parafen en handtekeningen.

De verkoop van een woning is niet iets wat op 1, 2, 3 gebeurt. De wet schrijft duidelijk voor hoe, wanneer en op welke manier dat moet gebeuren. 

Dat is uitzonderlijk, want een verkoopsovereenkomst is normaal gezien een overeenkomst solo consensu: als de partijen het eens zijn over wat ze willen verkopen en tegen welke prijs ze dat willen doen, dan is de verkoop bindend. De rest is slechts een kwestie van bewijs. 

Dat geldt dus niet voor de verkoop van een onroerend goed. De verkoop van een onroerend goed is een vormelijke overeenkomst: de wet schrijft voor dat er een overeenkomst moet worden opgesteld en ook precies hoe die overeenkomst eruit moet zien. 

Meer nog, doorgaans gebeurt de verkoop van een onroerend goed met een zogenaamde authentieke akte: dat is een document dat door een bevoegde openbare ambtenaar (een notaris) wordt opgesteld en ook gewaarmerkt (in tegenstelling tot een onderhandse akte). 

De akte is onder meer authentiek omdat de notaris met eigen oren en ogen een aantal zaken vaststelt en ook garandeert.

De notaris garandeert onder meer dat de authentieke akte werd ondertekend door de personen die daarop vermeld staan. Daarom controleert hij ook de identiteitskaart van de koper en verkoper. Maar in een authentieke akte garandeert de notaris ook dat het contract werd ondertekend door de personen die daarin vermeld staan (en van wie hij de identiteitskaart controleerde). Ongeacht hoe die handtekening eruit ziet. 

Om dezelfde reden heeft een authentieke akte ook een zogenaamde ‘bijzondere bewijswaarde’ en kan ze enkel worden betwist met een bijzonder zware procedure wegens valsheid. 

Enkel authentieke aktes kunnen worden overgeschreven op het hypotheekkantoor, waardoor ze bindend worden, niet alleen voor de partijen, maar voor iedereen. 

Maar wat is dan nog het nut van de handtekening, als de notaris dan toch de echtheid van de akte garandeert? De handtekening heeft in feite drie functies: 

• identificatie van de partijen
• akkoord met wat er in de overeenkomst staat (toerekening)
• garantie dat de overeenkomst niet meer werd veranderd (bewustwording)

Door het zetten van je handtekening verklaar je je dus akkoord met wat er in de overeenkomst staat en erken je dat dit de uiteindelijk overeenkomst is. Maar doordat het hier gaat om een authentieke akte, is de precieze vorm van je handtekening van ondergeschikt belang. 

Dat bevestigt ook het Hof van Cassatie, het hoogste rechtscollege in België. Volgens het Hof is een handtekening “het eigenhandig geschreven teken waarmee de ondertekenaar zich gewoonlijk tegenover derden kenbaar maakt.” Het Hof zegt dus niet dat enkel de handtekening op je identiteitskaart een geldige handtekening is. 

Eenmaal gezet, is het bovendien ook bijzonder moeilijk om je eigen handtekening te ontkennen, zelfs in onderhandse akten. Als je ooit je handtekening mocht ontkennen, dan zal de tegenpartij dit oplossen door een schriftonderzoek te vragen. 

En wat is dan de waarde van een paraaf? Hoewel de wet wel bepaalde voorwaarden stelt aan een handtekening, en ook heel wat rechtsgeleerden daarover schreven, bestaat er geen wettelijke definitie van een paraaf. 

Dat is ook logisch aangezien beiden - ondertekenen enerzijds en paraferen anderzijds – een heel ander doel dienen. Ondertekenen impliceert meestal akkoord gaan een aangeven dat je de inhoud begrijpt, terwijl paraferen enkel impliceert dat je de inhoud hebt gezien. Om dezelfde reden wordt een paraaf doorgaans ook niet beschouwd als een handtekening.